Kruiden: welke soorten zijn er hoe gebruik je ze?

Kruiden: welke soorten zijn er?

Zo, algemener dan dit gaat het niet worden. Kruiden kennen we allemaal wel, maar welke soorten kruiden zijn er en hoe gebruik je ze, wat is het verschil tussen kruiden en specerijen, wat zijn de meest gebruikte kruiden en specerijen en kun je beter verse of gedroogde kruiden gebruiken? Kort samengevat zijn dit al jouw levensvragen.

Als ik tegen mensen vertel dat ik kruiden en specerijen verkoop heb je 2 reacties: de eerste is dat je zoiets nog nooit gehoord hebt, yes snap ik. De tweede is iets in de trend van kruidenvrouwtje of Spice Girls, want ja, die zijn lekker blijven hangen.

Zeker als je genoeg hebt van al die kant-en-klare producten en puur wilt gaan eten, kunnen kruiden jouw een handje helpen. Met de juiste kruiden heb je namelijk geen vette sausjes of teveel zou meer nodig, maar geef je instant een lekere smaak aan je gerecht. Groot voordeel is dat het beter en lekkerder is, maar vergeet ook niet dat het veel goedkoper is.

Als je een gele curry wilt maken, heb je een boemboe nodig. Deze kun je bij de supermarkt voor ruim € 1 halen van het eigen merk, maar als je ‘m zelf wilt maken moet je een uitje en wat knoflook pureren in een blender met wat olie en een schepje Gele Curry kruiden In zo’n potje zit wel 100 gram, dus daar ga je zeker 15 curry’s mee maken, als het niet meer is! Deze curry kun je dan helemaal aanpassen naar jouw eigen wensen. Wil je het pittiger hebben? Gooi je er wat chilipeper bij bijvoorbeeld.

Welke soorten kruiden zijn er?

Juist, veel algemener dan kruiden gaat het niet worden.

Natuurlijk worden er ook heel veel kruiden gebruikt voor de geneeskrachtige kant van het verhaal. Niet heel gek, want vroeger waren de kruidenmannetjes al bezig met het genezen van leden van het volk, door middel van brouwsels op basis van kruiden. In deze blogpost gaan we het niet hebben over de geneeskrachtige kant van kruiden, maar hoe je kruiden het beste kunt gebruiken in de keuken.

Heel algemeen gesteld zijn er kruiden en specerijen. Specerijen zijn exotisch, kruiden groeien meer in een gematigd klimaat en zijn ‘milder’. Je kunt deze kruiden aanhouden als kruiden voor in de keuken:

• Peterselie. Een mooie en handige eigenschap van peterselie: mocht je nou een date hebben, maar precies dan voor knoflookgarnalen gezwicht zijn, kauw je op een handje peterselie, dan is het zo weg. Aanrader: doe dit dan niet voor je gloednieuwe date; je zult eruit zien als een geit. Peterselie is lekker bij vis en bij eiergerechten en geeft een mooi gebalanceerde smaak. Als je zelf peterselie wilt laten groeien in je tuin; go for it. Zelfs ons Nederlandse klimaat krijgt deze plant niet klein.
• Basilicum. Als je basilicum zegt, zeg je Italië. Hoe lekker is dit verse plantje op je pizza of door je pasta? We kennen allemaal de pesto die hiervan gemaakt wordt, maar eigenlijk is basilicum in elke salade lekker, zeker in combi met tomaat.
• Mint. Wie kent het niet? We kennen de smaak als fris, maar wist je dat er verschil zit tussen mint en pepermunt? Pepermunt is nog veel frisser, maar mint is wat genuanceerder. Mint wordt vaak gedronken in thee, maar is ook heel lekker door een (fruit)salade.
• Kamille. Kamille gebruiken we niet zoveel in gerechten, meer in thee. Als je baas uit z’n panty gaat kun je overwegen hem wat van deze kruidenthee te geven; je zou er rustig van worden. Kamille is zacht en wat zoetig.
• Oregano. Oregano heeft een verse smaak, die goed past bij pizza’s en pasta’s.
• Lavendel. Lavendel groeit ook al zo goed én is heel knap, wat nog een extra voordeel is. De mooie paarse bloemen trekken veel bijen aan, waardoor je karma ook weer een opkikker krijgt. Lavendel is heel lekker in thee of in zoete gerechten.
• Dille. Dille is fris en fijn en is daardoor heel lekker bij doperwten, boontjes, vis, kip en lam.
• Salie. Salie wordt veel in stoofpotjes en in Italiaanse gerechten gebruikt. Heel veel gerechten met salie kom je niet tegen, omdat de smaak erg uitgesproken is. Erg lekker en goed: saliethee als je last van je keel hebt. Gewoon de salie in wat heet water laten trekken, eventueel met wat honing.
• Dragon. Dit heeft een lichte anijssmaak en smaak goed in sauzen, soepen en vleesgerechten.
• Pepermunt. Pepermunt is veel heftiger dan mint. Denk er maar aan dat je mojito vol zou zitten met de smaak van een pepermuntje. Beter niet dus en daarom gebruiken ze voor jouw favoriete cocktail liever mint.
• Venkel. Venkel heeft iets weg van anijs, zeker als je venkel rauw gebruikt. Bij venkel kun je zowel de venkel zelf als de stelen gebruiken. Als je de blaadjes van de stelen gebruikt, gooi ze dan pas op het laatste erbij, dan zorgen ze voor extra frisheid. Venkel is lekker bij vis en in salades.
• Rozemarijn. Rozemarijn is ook al zo’n topper voor in je tuin, omdat ie met geen vrachtwagen kapot te maken is. Rozemarijn is lekker bij kip, vlees en groenten. De stokjes zijn wel iets minder lekker, dus als je rozemarijn op het laatste in je gerecht gooit, ben je wel flink aan het kauwen.
• Kervel. Kervel is niet heel bekend, maar is wel lekker, omdat het iets weg heeft van anijs. Het is lekker bij kip of vis, groenten en in een salade.
• Tijm. Dit kruid is een stuk fijner dan rozemarijn. Tijm wordt veel gebruikt in Italiaanse, Mediterrane en Franse gerechten, in ovenschotels, bij bonen, soep of stoofpotjes. Tijm is lekker fris en zorgt snel voor veel smaak.
• Koriander. Verse koriander is echt heel wat anders dan de gedroogde vorm. Of mensen wel of niet van koriander houden ligt vast in hun DNA. Als je niet van koriander houdt, kun je daar ook echt niks aan doen. Daar is niks aan gelogen, want je proeft al de kleinste blaadjes. Ook dat koriander naar zeep zou smaken, is echt 100% waar, als dit dus vastgelegd is in je DNA. Koriander is lekker in pittige gerechten, wordt veel in de Aziatische, de Chinese, de Indiase en de Mexicaanse keuken gebruikt. Koriander is lekker fris, zeker in combinatie met deze heftige gerechten.
• Bieslook. Bieslook is een onderdeel van de knoflook familie en is lekker met ei, vis, in een salade, in soep en over aardappels.
• Laurierblad. Dit is een beetje kruidnagel, een beetje munt, alsof je in een sauna zit, alles. Laurierblad wordt veel gedroogd gebruikt, maar als je verse haalt en het bewaart in de vriezer, ga je echt blij zijn. Laurierblad wordt veel gebruikt in soepen, curry’s en stoofpotten. De blaadjes worden meegekookt, maar eet ze niet op. Niet te doen.
• Stevia. Yes, stevia mogen we ook onder de kruiden noemen. Stevia is een plantje waarvan de blaadjes een heel zoete smaak hebben; niet heel gek dat het tegenwoordig gebruikt wordt om zoetstoffen van te maken. Stevia plantjes kun je niet zo kopen in Nederland, maar je kunt ze makkelijk in een pot thuis laten groeien (wel binnen, zeker in de winter), zodat je af en toe een heel klein stukje af hoeft te snijden als je een taartbodem bijvoorbeeld gaat maken! Vergis je niet in de zoetstof stevia: deze is bewerkt en heeft weinig meer te doen met het kruid stevia, behalve dat de stof in het plantje die de plant zoet maakt, eruit gehaald is en als basis voor de zoetstof geldt.

Wat is het verschil tussen kruiden en specerijen?

Kruiden en specerijen worden vaak in 1 adem genoemd. Niet heel raar, want ze vervangen beiden zout in maaltijden, geven meer smaak en in veel bekende (en onbekende) mixen worden ze door elkaar gebruikt.

Eigenlijk ligt het verschil tussen kruiden en specerijen hem in het klimaat waarin de plant groeit en daarmee ook het uiterlijk. Specerijen groeien in een tropisch klimaat en geven vaak een heel sterke smaak aan je gerecht. Denk aan steranijs, geelwortel en chili.

Kruiden groeien meer in een gematigd klimaat. Dit zijn vaak de groene planten, denk aan basilicum, lavendel, munt en salie. Deze kruiden zouden hier ook buiten kunnen overleven, maar ga je kijken naar anijsplantjes, die moet je echt binnen houden achter je ramen.

Soms zeggen mensen dat het verschil tussen kruiden en specerijen ligt in het feit of je de bladeren gebruikt. Als je de bladeren gebruikt, bijvoorbeeld bij peterselie, zouden het kruiden zijn. Dat is niet helemaal waar, want bij bijvoorbeeld laurier en daun djeruk perut gebruik je alleen het blad, maar deze worden toch onder de specerijen genoemd.

Mocht je dit interessant vinden, hebben we een hele blogpost gemaakt over het verschil tussen kruiden en specerijen.

Voordat je verder gaat….

Wil jij vaker de lekkerste recept inspiratie ontvangen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en leer hoe je de lekkerste traybake met mais en smeuïge zoete aardappel maakt. Of wat dacht je van een fluffy Pumpkin Spice cake of knapperige bladerdeeg twisters met kaas en salami? Bovendien krijg je bij aanmelding ons e-book ‘Smaakbommetjes’ t.w.v. € 9,95 helemaal gratis!

Meest gebruikte kruiden en specerijen

Welke kruiden en specerijen gebruikt worden, hangt heel erg af van het land en zelfs per regio. Wereldwijd worden in India bijvoorbeeld natuurlijk heel veel specerijen gebruikt, met name de specerijen die wat pittiger zijn, zoals kruidnagel en chili.

Hier in Nederland gaan we steeds meer kruiden eten. Natuurlijk de verse kruiden zoals basilicum voor bijvoorbeeld een pasta, steeds meer koriander voor curry’s en meer verse munt voor salades en thee.

Ook specerijen worden steeds populairder. Nederland heeft een lange historie met specerijen door de VOC, maar zelf heel kruidig eten deden we niet. We hielden het bij mosterd, zout en een beetje peper. Dat breidde langzaam uit naar kant-en-klare mixen zoals, mix voor gehaktkruiden, kipkruiden en kerriepoeder. Wel waren wij nog van de zoute smaak, dus deze mixen bestonden vaak voor meer dan 50% uit zout. Nu zijn wij in Nederland nog steeds kampioen in het eten van veel zout. Bekijk de kruidenmixen in de supermarkt maar eens: deze bestaan vaak tot wel 80% uit smaakversterkers, vulmiddelen en, jawel, zout. Zo’n fijn neusje voor een goede smaak hebben we dus nog niet, gelukkig begint dat wel te komen.

Wil jij zoutloos eten? Ik heb 100% pure kruidenmixen ontwikkeld, speciaal voor de sporter die veel eiwitten wil binnenkrijgen én voor iedereen die zoutloos, of minder zout, wil eten.

Gedroogde kruiden VS verse kruiden

Wat is dan beter, verse of gedroogde kruiden? Dat ligt helemaal aan je doel, aan het gerecht en hoe vaak of veel je de kruiden gebruikt. Sommige kruiden kun je namelijk ook invriezen, waardoor het bewaren een stuk makkelijker wordt. In deze blogpost heb ik per kruid aangegeven wat mijn persoonlijke voorkeur heeft.